Pinoy Voters' Academy (PVA) - Legazpi Edition // Session 2: ANG TANONG SA BAYAN: DEAL OR NO DEAL?

Opening Activity: Albayano, Ikaw ba Ito?

Kan 2004, sa pag-aadal kan SAC na “Albay Pulse”, 72.8% kan mga hinapot an nagsabing tinangro sinda nin lagay o sample ballot na may paipit. Sa mga tinangro, 4 sa 5 an uminako kan kwarta, asin labi sa kabanga an buminoto man nanggad sa kandidatong nagtao sainda nin kwarta.

Nakasurat sa papel an mga minasunod na pahayag. Sa big group session, pagborotohan kun arin an “pinaka-convincing” na pahayag. Magpili nin Top 3. Magdiskusyon nguna kun nata ta iyo an pinili.

1. Akoon mo na ta an kwarta sa bulsa, an boto sa balota.
2. Maski iboto ko su maray, su makwarta magana man giraray.
3. Su kwartang nakua, binakal ko ki para sa pamilya.
4. Dai man ki mangyayari sa prinsipyo pag-tios an tawo.
5. Kun dai ko kuahon, kanogon sana ta su lider an mabulsa.
6. Para saro-saroe man sana an boto ko.
7. Parte na iyan kan satong eleksyon, pabayae na.
8. Ano man kun tawan ako ki kwarta, iboboto ko man sya talaga.
9. Dipisil magsayuma ta tibaad makulgan an boot kan iba.
10. An dai minaako sa grasya, nabubuta.

Talk: Pwera Bola, Mas Marhay Talaga an Magsayuma

Sabi kan sarong para-tricycle, “Maski siisay an manggana, para-tricycle man giraray ako, kaya maboto ako sa pinakahalangkaw magtao.” Pano ta daw ini masisimbagan? O baka ngani kumbinsido pa kita kaini. Pangana an vote-buying sa satong rona. Dipisil na daang mawara. Dapat daa an bagohon, iyo an batas sa eleksyon. Pero an sakuyang tuga: Pwera bola, mas marhay talaga an magsayuma.

1. Sabi daa, “An kwarta sa bulsa, an boto sa balota”.

· Sala. Labag ini sa batas (Omnibus Election Code, R.A. 881, Art. 23, Sec. 26.1a-b) asin kasalan sa Dios nin huli ta bako ini paggalang sa pagkasagrado kan balota asin kan deretso ta sa pagboto.

· Pagmag-ako kita nin kwarta sa kandidato pigpapabakal ta an diretso ta sa maray na paggogobyerno. Makareklamo ka pa kun nabakal ka na? Arin an papaorogon ta: an dikta kan kwarta o dikta kan kunsensya?

· An kwartang pambakal kan boto mo, babawion sa kurakot pagmakapwesto!

2. Pero sayang kan kwarta, pwedeng makatabang, makabakal ki kun ano pa…

· Pero marhay daw na magpakaogma o magpakaon sa pamilya na bako sa marhay na paagi nakua?

· Saen pigkukua kan kandidato an kwartang pigtatao? Nata ta minagibo siya nin siring para sana manggana? Ano man an balos na katukal kan balotang pinabakal?

· Dakul pang mga tawong marhay, may kakayahan asin pagmakulog sa banwaan, alagad dai minadalagan ta daing kwartang pantao. Kun presyohan pa an pagboto ta, siisay na sana an matatada na boot magserbe sa banwaan ta?

3. Pero sayang ta kun dai ko kuahon, iba an makua...

· Pero bako mas sayang su pagrumpag kan satong integridad asin prinsipyo? O su epekto kaini sa mga kaakian na natatangadan an mga gurang?

· Kun mag-ako kita nin kwarta, naku-corrupt kita. Pigku-corrupt ta man an mga kandidato. Parte na kita kan pagdanay asin paglakop kan corruption sa satong nasyon.

· Gusto ta ki pagbabago? Tama na an reklamo. Igwa kita ki magiginibo: DAI IPABAKAL AN BOTO. Kun dai na ki mag-ako, dai na man ki matao.

4. Pero saro-saroe man sana ako, su kadaklan iyo pa man giraray...

· Maski saro, maski diit may impact an satong pagsayuma para sa mga tawo sa palibot ta – kapamilya, kabarkada, kamidbid. Dangan bako man kita solo, kairiba ta si Kristo. Sa pasaro-saro, sa padiit-diit, madakul man kita. May 16.2% na nagsayuma kan nakaaging eleksyon, susog sa pag-aadal na “Albay Pulse”. 16.2% kan 72.8% na mga botanteng tinangro nin lagay = 11.8%. Idagdag digdi an 27.2% na dai tinangro nin kwarta = 39% sa mga botante an dai nakakua nin kwarta kan nakaaging eleksyon. Bako ini diit asin pwede ta pa dagdagan.

· Pipaabot ta man sa mga kandidato na dai kaipuhan magbakal nin boto para makatukaw sa pwesto.

· AN PAGBAGO KAN SATONG PULITIKA, MAPOON SA SATO MAN SANA. KUN BAKO NGONYAN, NUARIN PA?